در قاموس فلسفه علم، فرايند توسعه دانش بر سه رويكرد استقرايي، ابطال‌‏گرايانه و پارادايماتيك بنا شده است. گرچه هستي‏‌شناسي، معرفت‏‌شناسي و روش‏‌شناسيِ هركدام از اين رويكردها با هم متفاوت‏‌اند، ولي نسبي‏‌گرايي و قائل بودن به عدم دست‏يابي به معرفت كامل و ثابت نسبت به حقيقتْ رگه مشترك هر سه است. نگارندگان نوشتار حاضر قصد دارند تا ضمن معرفي اجمالي رويكردهاي سه‏‌گانه بالا و تبيين هستي‏‌شناسي، معرفت‏‌شناسي و روش‏‌شناسي آن‌ها، معرفي مستوفايي از رويكرد اسلامي نسبت به توسعه علم ارائه دهند. رويكرد مختار در اين مقاله اجتهاد متوسط مي‏‌باشد كه علل چهارگانه فاعلي، مادي، صوري و غايي را مطمح‏‌نظر قرار مي‏‌دهد و خروجي آن مفيد علم و اطمينان عقلايي و بالتبع حجت شرعي است. در اين رويكرد، دست‏يابي به حقيقت در پرتو رجوع به عقلِ مبرهن و نقل داراي حجيت ميسور است، حقيقتْ نسبي تلقي نمي‏شود، و مباني و اصول در بستر زمان و مكان متغير نمي‏‌باشند. همچنين، مبناي اين رويكرد جهان‏‌بيني الهي است و تعامل علم و فلسفه در آن ابزاري در جهت رفع عيبناكي علوم روز شمرده مي‏شود.