میزگرد علمی مروری بر ویژگی های مدیریت از دیدگاه اسلام از سلسله نشست های انجمن مدیریت اسلامی با هدف ارتقای وگسترش دانش مدیریت با رویکرد اسلامی با حضور آقایان حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی اکبر بخشی استاد حوزه ودانشگاه ودکتر عبدالله توکلی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه ودانشگاه ودکتر ابوالفضل گائینی ، دکترمحمدرضا احمدی عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق علیه السلام روزدوشنبه تاریخ 19/11/94 ساعت 19با حضور پژوهشگران واساتید مدیریت اسلامی در محل سالن همایش انجمن های علمی حوزه برگزارشد.
درابتدای جلسه حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی دهقان دبیرعلمی وعضو هیئت مدیره انجمن مدیریت اسلامی ضمن خیرمقدم به حاضرین به بیان هدف و ضرورت برگزاری چنین نشست های پرداخت. سپس
حجت الاسلام والمسلمین دکتر علی اکبر بخشی باتبیین مباحث خویش، بیان کردند که تفاوت مدیریت اسلامی و مدیریت غربی در محورهایی ازقبیل رویکرد، موضوع، اهداف، مبانی ، نوع نگاه به انسان، نوع نگاه به دنیا وآخرت، منابع والگوهامی باشد.به نظر ایشان مهم ترین وجه افتراق مدیریت اسلامی با مدیریت غربی را باید درنظام ارزشی جستجوکرد.
ودر ادامه به پیشنهاد یکی از حضار، قرار شد ابتدا ماهیت مدیریت اسلامی تبیین گردد که به تأیید اعضا هم رسید.لذا دکتر بخشی به تبیین بحث پرداختند. ایشان یکی از دغدغه های اصلی خود را تعریف مدیریت اسلامی دانست وافزود برای این که بتوانیم ماهیت مدیریت اسلامی را تبیین کنیم باید اجزای آن را تحلیل کنیم وبه استعمالات واژه های این ترکیب نیز توجه داشته باشیم.
در ادامۀ بحث دکترابوالفضل گائینی ضمن تشکر از دکتر بخشی، گفتند که ما باید تمرکز خودرا دوچیز قرار دهیم مدیریت به عنوان یک رشتۀ علمی و مدیریت به عنوان یک کارکرد با رویکر اجرایی، بنابراین دانش مدیریت همچون پزشکی یک دانش کاربردی است چرا که تحقق آن در منظومه سازمان می باشد.
در ادامۀ میزگرد، دکتر محمدرضا احمدی گفتند که اساساً این سئوال مطرح است که فلسفۀ تدوین مدیریت چه بوده است؟ وی افزود که مدیریت در واقع دانش، مهارت وهنر تصمیم گیری درست در جهت تحقق اهداف مورد نظراست ویک دانش عملگراست که مبتنی بر علم وآموزش است. یعنی هم خودش دانش است وهم مصرف کنندۀ دانش های دیگری است.
دکتر عبدالله توکلی به منظور تبیین ماهیت مدیریت به سیر تاریخی بحث اشاره وتکوین دانش مدیریت را همزمان با فطرت انسان دانستند. چرا که انسان نیاز به سازمان پیدا کرد. در نتیجه مدیریت در بستر طبیعت شکل گرفت ودانش مدیریت یک دانش بین رشته ای ومفهومی پیوندی است که عناصر زیادی درآن دخیل هستند.
آن گاه دکتر بخشی ضمن تأیید مطالب مطرح شده گفتند ما باید بدون جانب داری کلمه اداره کردن ، کلمه علم رادرادبیات اسلامی واکاوی وتبیین کنیم وباید نگاه خودرا بر اسلام ومنظومۀ فکری اسلام معطوف کنیم.
دکتر گائینی گفتند ماهم ازمنظر اسلامی می توانیم گفتمان مدیریت اسلامی داشته باشیم ولی باید بدانیم چگونه می توانیم مدیریت اسلامی را تدوین کنیم وباید سهم خودرا از دانش مدیریت بشناسیم. نسبت بین مدیریت اسلامی با مدیریت رایج باید روشن شود،آیا نسبت بین آن ها عام وخاص من وجهٍ، عام وخاص مطلق و یا تباین است؟ تا در گام بعد به زبان مشترک برسیم.
دکتر احمدی در ادامۀ میزگرد گفتند: ما به مدیریت اسلامی باهمان مفهوم وهمان عینکی که به مدیریت رایج نگاه می کنیم، می نگریم واین نوع نگاه ما رااز واقعیت ها دور می کند. بلکه باید ضمن استفاده از اندیشه های غربی در دانش مدیریت از آموزه های غنی اسلامی برای تحقق مدیریت اسلامی کمک بگیریم و با نگاه ناب اسلامی به دانش مدیریت بنگریم.
دکتر توکلی درادامه، صحبت های خود را معطوف به نیازها کردندوگفتند مسأله ما چیست که مارا به طرف مدیریت وسازمان سوق داده است؟ ما وقتی که به طرف منابع اسلامی می رویم باید با متدولوژی خود وارد مباحث اسلامی شویم واصلاً بحث ما دیدگاه تاریخی نیست بلکه ما باید منطقی به این دانش نگاه کنیم چون انسان ونیازهایش پیچیده است لذا باید به اقتضائات و روش های پاسخ به نیازها توجه داشته باشیم.
آقای دکتر بخشی نسبت بین مدیریت اسلامی ورایج را عام وخاص مطلق دانستند وگفتند: ما هنوز به اصل بحث ورود پیدا نکرده ایم والاّ ما مدیریت رایج را هم قبول داریم وقبل از ورود به مباحث مدیریت اسلامی، نسبت به مباحث مدیریت رایج تحقیق و رجوع فراوانی داشته ایم.
در ادامه شرکت کنندگان در جلسه نکاتی را بیان کردند:
-
این که ما باید رویکرد خود رااز ابتدای بحث روشن کنیم، آیا می خواهیم با رویکرد تهذیبی ورود کنیم یا بارویکرد تأسیسی؟
-
باید از ابتدا مشخص شود که مدیریت اسلامی می خواهد به چه نیازهای ما پاسخ گو باشد؟
-
باید قبل از هر بحثی، تکلیف خود را با علم دینی وغیر دینی روشن کنیم.
درپایان میزگرد علمی آقای دکتر بخشی با بیان این که ما نباید بین مفاهیم و رشته های علمی دچار خلط شویم، به سئوالات ونقدهای وارده جواب دادند
